Ultieme Getuigen
24 gedetineerden door Vlaamse SS-ers terechtgesteld

Twee jonge Nieuwpoortse verzetslieden, Norbert Baeteman1 en André Derudder2 werden op 6 september 1944, daags nadat hun Duitse bewakers het kamp van Beverlo verlaten hadden, door  Vlaamse SS-ers van de brigade Langemarck vermoord.

Ze maakten deel uit van een groep van 24 ex-gedetineerden die door het Rode Kruis werden vergast op een maaltijd in het depot van de brouwerij Leopold, langs de spoorweg richting Lommel.
Eén van de twee overlevenden van de moordpartij, zekere Gaspar uit Sint-Gillis, getuigt in een schriftelijk verslag hoe plots een zestal Vlaamse SS-ers van de brigade Langemarck de zaal binnenvielen waar de bevrijde gedetineerden verzameld waren. Deze  moesten zich tegen de muur opstellen, met de handen op het hoofd. Hun aanvoerder, een Feldwebel, vroeg aan ieder van hen de reden van zijn aanhouding. Na dit summier verhoor sneerde hij: "'t Is de laatste maal dat gij gegeten hebt!" en wat later: "Ge zult de Engelsen niet meer zien. Gij zult sterven voor uw ideaal!" Hierop fouilleerden de SS-ers hun gijzelaars en ontnamen hen hun horloges en ringen. Wapens vonden ze niet. Enkele SS-ers zochten ook naar eetwaren in de brouwerij; ze kwamen met grote dozen terug.

Omringd door soldaten, met het wapen in de vuist, werden de gevangenen over de weg naar Leopoldsburg weggeleid. Ze moesten de spoorweg oversteken, tot in een bosje en kregen er het bevel zich op te stellen in een vervuilde beek "om hun voeten te verfrissen". Op dit ogenblik stelde de Feldwebel zich met zijn mitrailleur voor hen op; rechts en links van hem richtten twee soldaten hun geweren en revolvers op de gijzelaars; hoewel het duidelijk was wat hen te wachten stond, vroeg geen enkele van de gijzelaars medelijden of gratie.
De Feldwebel riep "Op mijn bevel, schie-ten!" en kort daarop "Vuur!". Er volgde een mitrailleursalvo, gevolgd van geroep en gekerm. De meeste slachtoffers waren meteen dood; de gekwetsten werden door de SS-ers afgemaakt.
Even later kwamen de SS-ers terug met zes nieuwe gijzelaars. Zonder meedogen werden ook deze aan de boord van de gracht koelbloedig neergemaaid.

Twee van de slachtoffers hebben de executie overleefd: professor Noël van de universiteit van Brussel en de h. Gaspar uit Sint-Gillis. Ze waren wel gewond. Of ze zich hadden laten vallen vooraleer het mitrailleursalvo losbarstte ofwel door een ander slachtoffer tegen de kogels beschermd werden, wisten ze zelf niet.

1. Geboren op 10 maart 1926, bediende  bij de N.M.B.S. in het station te Nieuwpoort, lid van de gewapende weerstand O.M.B.R., stamnummer 12828, sedert 2 juni 1942.
2. Geboren 15 maart 1928

In het oefenkamp van Beverlo za-ten net voor de bevrijding nog zo'n duizend driehonderd politieke ge-vangenen opgesloten. Na onder-handelingen tussen de Duitse bevelhebber Jungclaus, enkele Belgen en buitenlandse consuls, droegen de Duitsers al op 4 september 1944 - de dag waarop Antwerpen werd bevrijd - het bevel over aan de Belgische rijkswacht.
Die overdracht trad pas de vol-gende nacht in werking. De gendarmes mochten de gevangenen echter pas loslaten drie uur na het vertrek van de Duitsers. Deze laatsten kwamen echter nog op 5 september terug, om hun gekwetsten weg te halen. Intussen waren al talrijke gedetineerden ontsnapt en meestal ingetrokken bij de plaatse-lijke bevolking en weerstand. De ex-gedetineerden mochten ook, op kosten van het Rode Kruis, eten in de brouwerij Leopold en kregen van de rijkswacht 100 fr. om brood te kopen.

JMP-Trends © 2024